صدای سوخته

ادامه‏ی حملات راکتی پاکستان  و واکنش‏های بی‏نتیجه‏ی افغانستان

حملات راکتی از سوی پاکستان برخاک افغانستان یک‏باردیگر آغاز گردیده است. پیش از این نیز ده‏ها بار این حملات از سوی پاکستان صورت گرفته است. حملات راکتی پاکستان با واکنش های متفاوتی از سوی دولت افغانستان روبه‏رو شده است. احضار سفیر پاکستان یکی از این واکنش‏ها بود که ازسوی وزارت خارجه انجام گرفت. وزارت دفاع نیز ضمن هشدار به پاکستان آمادگی خود را برای مقابله با نیروهای پاکستانی ابراز داشت. مجلس سنا و ولسی جرگه خواهان قطع فوری این حملات گردیدند. همچنان در تازه ترین واکنش ها مجلس سنا از سازمان ملل متحد خواست تا به این موضوع رسیدگی نماید. و از نیروهای اردوی ملی نیز در خواست نمود تا اقدام به مثل نمایند. آقای کرزی پیش‏تر گفته بود هرگز دست به حمله‏ی متقابل نخواهد زد چرا که در این جریان تنها مردم بیگناه خسارمند خواهند شد. پس از ترور آقای ربانی، و دست داشتن شورای کویته در این موضوع ، سیاست ریاست جمهوری نیز در قبال پاکستان چرخش نمود. مذاکره‏ی مستقیم با پاکستان به جای مذاکره با مخالفان، از جمله سیاست‏های جدید دولت افغانستان به شمار می‏رود. این سیاست از آن‏جا منشأ می‏گیرد که افغانستان عامل بی‏ثباتی را حکومت پاکستان و آی اس آی می‏داند و معتقد است که پشت هر حادثه‏ای دست پاکستان و آی اس آی پنهان می‏باشد. به همین خاطر از کشورهای بین المللی می‏خواهد تا فشار بیش‏تری را بر پاکستان وارد نمایند. آقای کرزی هیأتی را جهت بررسی موضوع به مناطق سرحدی و نیز هیأت مشترکی را با نیروهای بین المللی، به پاکستان فرستاد تا موضوع را از نزدیک دنبال نمایند.

 مردم افغانستان نیز در این امر شریک دولت می‏باشند. مردم براین باورند که اگر پاکستان بخواهد ثبات در افغانستان تأمین گردد، حوادثی از قبیل ترور، جنگ و هراس افگنی دیگر اتفاق نخواهد افتاد. روی همین جهت در چندین ولایت افغانستان مردم دست به مظاهره علیه پاکستان زده خواهان قطع روابط دیپلوماتیک با پاکستان شدند.  و در یک واکنش دیگر دولت سفر آقای گیلانی را به افغانستان لغو کرد. پس از اعلام این خبر، دوباره مقام‏ها در ریاست جمهوری و وزارت خارجه آن را تکذیب کردند، و بر تداوم همکاری و مذاکره با آن کشور تأکید کردند.

علی رغم این واکنش‏های متفاوت و گاه تند، هنوز حملات راکتی از سوی پاکستان ادامه دارد.

حال پرسشی که مطرح می‏گردد این است  که چرا هرازگاهی مناطق سرحدی افغانستان از سوی پاکستان مورد حمله راکتی قرار می‏گیرد؟ پاکستان از این حملات چه چیزی را تعقیب می‏کند؟ اگر چند این کشور همواره منکر این حملات گردیده و آن را تکذیب کرده است ولی شواهد بسیاری حاکی از این است که این حملات از آن طرف مرز سازماندهی می ‏شوند. و تاکنون بیش از صد تن را نیز کشته و زخمی کرده است.

 به باور برخی از آگاهان، حملات راکتی که از آن سوی سرحد بالای خاک افغانستان انجام می‏شود از سوی شورشیان و نیروهای مسلحی که در آن طرف مرز مستقر هستند صورت می‏گیرد. هدف این گروه‏ها ایجاد ناامنی در سرحدات افغانستان و پاکستان و درگیر ساختن این دو کشور به  موضوعات از این دست است تا خود از این طریق بهره‏های اقتصادی و سیاسی ببرند.

 اما شمار دیگر این موضوع را خارج از حیطه‏ی عمل وسیاست گروه‏های شورشی در آن سوی سرحد می‏دانند و معتقدند که سازمان استخباراتی آی اس آی در این مسأله دخیل می‏باشد. به باور این تحلیل‏گران، نیروهای استخباراتی پاکستان از ایجاد ناامنی در سرحدات افغانستان و پاکستان دو هدف دارند؛ یکی این‏که می‏خواهند نقش پاکستان را در ایجاد ثبات در افغانستان دو چند نشان دهند و از آن طریق امتیازهای کلان سیاسی را از آن خود نمایند. و دیگر این که از فشارهای موجود که از سوی کشورهای غربی خصوصاً امریکا و برتانیا بالای پاکستان صور ت می‏گیرد بکاهد. تنش میان غرب و پاکستان به اوج خود رسیده است. افغانستان نیز خواستار افزایش این فشارها ازسوی غرب می‏باشد. از این‏رو پاکستان می‏خواهد با انجام چنین حملاتی این فشارها را کاهش داده، رویکرد جدیدی بدان بدهد. بویژه که انگشت اتهام ترور آقای ربانی نیز به جانب پاکستان دراز گردیده است. پاکستان در نظر دارد تا با خلق غایله‏ی جدید، توجه افغانستان و کشورهای غربی را در مسیر دیگری سوق دهد و بدین صورت از تمرکز فشارها بالای خود بکاهد.

در کنار این مسأله احتمال دیگری نیز مطرح می‏گردد و آن این‏که ممکن است کشورهای غربی خود به انجام حملات راکتی به مناطق سرحدی پرداخته باشند چرا که می‏خواهند نیروهای بیش‏تری را به این بهانه در سرحدات دو کشور جابه‏جا نمایند. هدف از جابه‏جایی نیروهای نظامی کشورهای غربی در سرحدات، کنترل مرزها و تسلط بالای عملکردهای پاکستان در قبال شورشیان می‏باشد. و در نتیجه می‏خواهد با بردن نیروی بیش‏تر در سرحدات، ضمن وارد آوردن فشار بر پاکستان، قدرت نظامی خود را نیز تقویت بخشد.

اما سؤال دیگری که مهم‏تر به نظر می‏رسد این است که چرا این همه واکنش‏ها به جایی نمی‏رسند و حملات پاکستان تحت هر تحلیل و هدفی، بارها تکرار می‏شود؟ این‏جاست که باید به سیاست خارجی افغانستان توجه بیش‏تری مبذول گردد. همان‏گونه که پاکستان از سیاست‏های دو گانه استفاده کرده، افغانستان نیز همواره با این موضوع از موضع ضعیف‏تری برخورد کرده است. کرزی پاکستان را برادر خوانده و هیچ‏گاه نکوشیده است تا عکس العمل شدید و مؤثری در قبال این موضوع از خود نشان دهد. از جانبی هم تنش‏ها میان قوای سه گانه باعث ضعف در موضع گیری‏های سیاسی افغانستان در مقابل پاکستان  شده است. علاوه برآن، چندگانگی موضع‏گیری در برابر حملات راکتی، پاکستان را نسبت به ضعف مدیریت این مسأله از سوی افغانستان مطمئن‏تر و آگاه‏ترکرده است. این است که‏ حملات راکتی پاکستان همچنان ادامه دارد و افغانستان نمی‏تواند برای جلوگیری از آن کار در خور و مؤثری انجام دهد.