توسعه؛ مشروط به بستر مناسب

وزارت معادن افغانستان پنج معدن را به داوطلبی می‏گذارد. این خبر را سخنگوی وزارت معادن و صنایع اعلام نمود. جواد عمر سخنگوی وزارت معادن و صنایع گفته است؛ معدن طلای ولایت‌ بدخشان، معدن طلای زرکشان ولایت غزنی، معدن لیتیوم نمکسار ولایت هرات، معدن مس شیدای ولایت هرات و معدن مس بلخاب ولایت سرپل، در نشست ششم ماه دسامبر در شهر لندن، جهت داو طلبی برای سرمایه گذاران خارجی معرفی خواهند شد.

براساس گزارش‏ها، مقدار طلای موجود در معدن طلای زرکشان ولایت غزنی،به  7500 کیلوگرام و مقدار مس موجود در معدن مس شیدای هرات به پنج میلیون تن می‏رسد.همچنان مقدار آهن حاجی گک به 2 ملیارد تن تخمین زده شده است. برخی از گزارش‏ها مقدار آن را شصت و چهار در صد آهن نقل کرده‏اند.

 با وجود این‏که آمار دقیقی از تعداد معادن افغانستان در دست نیست، لیکن آمارهای منتشر شده از سوی محققان، ارزش مجموعی معادن افغانستان را تا سه هزار ملیارد دالر نشان می‏دهد. این می‏رساند که افغانستان از ذخایر قابل توجهی برخوردار است.

اکنون افغانستان یک فرصت خوبی را در دست دارد تا از طریق سرمایه‏گذاری در استخراج معادن، روند توسعه، رشد، انکشاف و استقلال را در پیش گیرد و با جلب سرمایه گذاران داخلی و خارجی، سهولت، رفاه و آسایش را برای مردم فراهم نماید.

 اما سؤال اصلیی که ممکن است در این‏جا به وجود آید این است که چرا تا کنون افغانستان نتوانسته سرمایه‏گذاران داخلی وخارجی را قانع بسازد تا در پروسه‏ی استخراج معادن و ذخایر طبیعی این کشور اشتراک نمایند؟ جز معدن مس عینک که مسوولیت استخراج آن به دوش چینی‏ها و معدن آهن حاجی گک که به کشورهند سپرده شده، دیگر هیچ معدنی تا حال به داوطلبی گذاشته نشده است.

برای پاسخ به این پرسش دلایل فراوانی را می‏توان عنوان نمود از جمله:

1.      نبود امنیت: نبود امنیت از چالش‏های اساسی سرمایه‏گذاری در افغانستان به شمار می‏رود. بسیاری از کشورهای خارجی و یا حتا سرمایه گذاران داخلی  به همین دلیل جرئت سرمایه‏گذاری در افغانستان را ندارند؛ چه این که سرمایه‏گذاری در افغانستان نیازمند ایجاد بستر مناسب و شرایط لازم است. نبود امنیت نه تنها باعث عدم سرمایه‏گذاری در افغانستان شده بلکه موجب فرار ارز و سرمایه‏های ملی به بیرون از کشور نیز گردیده است.

2.      سوء مدیریت و فساد اداری: این دو، از چالش‏های دیگر سر راه سرمایه‏گذاری در کشور محسوب می‏گردند. زیرا فساد اداری که ریشه‏اش را در تمام بنیه‏های اقتصادی و اداری ممکلت دوانده است، مانع از جلب سرمایه‏گذاران در داخل کشور می‏شود.

3.      نبود امکانات لازم: از دیگر شرایط سرمایه‏گذاری برای استخراج معادن، ایجاد زمینه‏های رفاهی برای سرمایه‏گذاری است. نبود برق، آب، حمل و نقل و سایر امکانات لازم باعث می‏شود تا روند استخراج یا صورت نگیرد یا هم به کندی انجام شود.

4.      فقدان نیروی مختصص و سیستم کارا: نبود ظرفیت در درون دولت و عدم سیستم کارامد و همچنان قلت سرمایه‏ی داخلی، از دیگر چالش‏های موجود سرمایه‏گذاری به شمار می‏رود. هنوز دولت نتوانسته ظرفیت لازم و نیروی کاردان و کارآزموده را به وجود آورد. لذا مجبور است تا برای ایجاد سرمایه‏گذاری دست به دامن متخصصان ونیروهای فنی کشورهای بیرونی ببرد.

این عوامل سبب گردیده است که سرمایه‏گذاری در افغانستان صورت نگیرد یا روند بطی داشته باشد. حال انتظار می‏رود که دولت افغانستان در قدم نخست به ایجاد زمینه‏های لازم سرمایه‏گذاری توجه نماید، سپس با فراهم آوری بستر مناسب، روند توسعه و انکشاف را در کشور رونق دهد.