هرچه زمان پیش‏تر می‏رود وضعیت مردم در افغانستان نیز رو به وخامت می‏گراید. وضعیت بد امنیتی، نبود شغل و کار، نقض مستمر حقوق بشر، عدم دسترسی به نیازهای اولیه و... از جمله مواردی اند که باعث نگرانی نهادهای بین المللی و گروه‏های حقوق بشری شده است. دیدبان حقوق بشر در آخرین گزارش خود نگرانی اش را از وضعیت مردم در افغانستان ابراز داشته است. نقض پیاپی حقوق بشر از نگرانی‏های عمده‏ای این دیدبان می‏باشد. این گزارش می‏افزاید؛ میزان نقض حقوق بشر در افغانستان رو به افزایش است.

در گزارش دیگر، یو اچ سی ار وضعیت مردم را در افغانستان خراب توصیف کرده و گفته است؛ این وضعیت باعث شده است تا میزان مهاجرت‏ها نسبت به عودت‏ها بیش‏تر گردد. نگرانی عمده‏ی این سازمان این است که اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد، میزان مهاجرت طی سال‏های بعد دو یا چند برابر خواهد شد.

اما این که به طور مشخص چه چیزی باعث افزایش مهاجرت می‏گردد، باید گفت؛ عوامل متعددی در این مسأله دخالت دارد از جمله می‏توان به این موارد اشاره کرد:

  1. وضعیت امنیتی: نبود امنیت یکی از مشکلات عمده‏ای است که ده‏ها سال است مردم افغانستان از آن رنج می‏برند. پس از حضور نیروهای بین المللی و استقرار حکومت موقت و دولت جمهوری اسلامی افغانستان، مردم امیدوار بودند که زندگی عادی شان را از سر می‏گیرند و وضعیت رو به بهبودی خواهد رفت؛ اما اکنون ده سال از این موضوع می‏گذرد، با وجود این، هیچ بهبودی نسبت به وضعیت امنیتی به وجود نیامده است. سرمایه‏گذارانی که علاقه‏مند بودند تا در افغانستان سرمایه گذاری کنند و شرکت‏های تولیدی را فعال بسازند، اکنون در حال جمع کردن بساط و سرمایه‏های خود از کشور اند. این دسته از تاجران در تلاش اند تا سرمایه‏های خود را در بیرون از افغانستان به گردش درآورند. مردم افغانستان اینک از این وضعیت خسته شده اند و می‏کوشند برای خود مأمنی را در بیرون افغانستان جست‏وجو نمایند.
  2. نقض مداوم حقوق بشر: نقض حقوق بشر از دیگر نابسامانی‏هایی است که همه روزه تکرار می‏شود. خود سوزی زنان، کار اجباری کودکان، بد دادن دختران، لد وکوب زنان، و... فرایند نقض حقوق بشر را تشکیل می‏دهند. آمار موسسات حقوق بشری نشان می‏دهد که موارد نقض حقوق بشر در افغانستان سیر صعودی دارد و هر روز بر میزان آن افزوده می‏شود. به گفته‏ی این موسسات تحقیقاتی، این نقض حقوق بشری معمولاً از سوی بزرگان خانواده، قوماندانان و زورمندان محلی، دولت و شوهران صورت می‏گیرد. هیچ منبع رسیدگی به شکایات حقوق بشری نیز وجود ندارد. ازاین‏رو شماری از کسانی که دچار نقض حقوق بشری شده اند، می‏کوشند تا به هر نحوی محیط زندگی خود را ترک گفته به جای دیگر یا کشور دیگر پناهگزین شوند.
  3. نبود کار واشتغال: نبود کار و اشتغال از دیگر مواردی است که باعث می‏شود بسیاری از مردم برای نجات خانواده‏ی خود به هجرت و آوارگی‏های خطر ناک تن در دهند. گفته می‏شود حدود بیش از میلیون تن از نبود کار و اشتغال رنج می‏برند. نبود کار آسیب‏های کلانی را برای جامعه و خانواده به بار می‏آورد. نبود کار باعث می‏شود تا فرد، یا دست به سرقت بزند یا به باندهای مافیایی و تروریستی روی بیاورد و یا هم به مواد مخدر و بزهکاری گرفتار آید. و یا در نهایت وطن و خانواده‏ی خود را ترک گفته به کشورهای دیگر مهاجرت نماید.
  4. فقر و نبود امکانات اولیه زندگی: بیش‏تر مردم افغانستان از امکانات اولیه زندگی بهره مند نیستند. نبود امکانات صحی، آب آشامیدنی صحی، مکاتب، برق و ... از جمله چیزهایی اند که بیش‏تر مردم از آن‏ها برخوردار نمی‏باشند؛ خصوصاً مناطق روستایی.

همه‏ی این نابسامانی‏ها باعث می‏گردند که وضعیت زندگی در افغانستان روند غیر عادی داشته باشد. مردم برای این‏که بتوانند به حد اقل امور زندگی خود رسیدگی کنند، به ناچار باید راه ساده‏ی آن را جست‏وجو نمایند. ساده‏ترین راه برای یافتن زندگی، هجرت و آوارگی است. از این جهت بسیاری از مردم سعی می‏ورزند تا افغانستان را به حال خودش واگذارده برای نجات خود راه هجرت را پیشه نمایند.

حال این مسوولیت دولت و حکومت است تا به زندگی مردم سامان بهتری بدهد ونگذارد  بیش‏تر از این، مردم از خاک خود آواره شده در خاک بیگانه‏ای‏اااا جان بدهند. پیدا کردن کار، بهبود وضعیت رفاهی، جلوگیری از نقض حقوق بشری از وظایف اصلی حکومت به شمار می‏روند. حکومت مسوول و مردمی آن حکومتی است که به بهبود زندگی مردم خود بیندیشد و نگذارد تا فقر و ... جان هزاران انسان این سرزمین را بگیرد.